Επιμέλεια συνέντευξης: Άννα Βαμβακάρη
Σήμερα έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στο Παλκοσένικο το σκηνοθέτη Γρηγόρη Χατζάκη, με αφορμή την παράσταση «Ο Λόγος», η οποία ανεβαίνει κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:00, στην Α’ Ευαγγελική Εκκλησία Αθηνών έως 29/5.
Γρηγόρη σε καλωσορίζω στο Παλκοσένικο και ξεκινώντας θέλω να σε ρωτήσω τι σε οδήγησε στην επιλογή αυτού του κειμένου αλλά και αυτού του ιδιαίτερου χώρου;
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Η απουσία ενός τόσο πολυσήμαντου έργου -ιστορικού στη δραματουργία του 20ου αιώνα-, από την ελληνική θεατρική πραγματικότητα, ήταν μια βασική κινητήριος. Ο λόγος, η βαθιά αναζήτηση, τα κοινωνικά σχόλια που ακουμπάνε όλες τις εποχές και τις κουλτούρες. Είναι ένα έργο που τολμάει να αγγίξει και να μιλήσει σε βάθος για θέματα που άλλα ακροθιγώς ακουμπούν. Όσο για την επιλογή του χώρου, μου φάνηκε οριακά αυτονόητη. Και δραματουργικά και αρχιτεκτονικά. Δραματουργικά, αφού το περιεχόμενό του είναι έντονα θρησκευτικό, με το χώρο να κατευθύνει τη σκέψη και τους συνειρμούς προς κάτι πέρα από το γήινο, αλλά παράλληλα ο λόγος και η χρήση του να μας κρατάει σε ένα μεταίχμιο μεταξύ γείωσης και υπέρβασης. Και αρχιτεκτονικά, αφού ο χώρος μεταφράζει οπτικά το θέμα: δύο πλευρές οριακά διαχωρισμένες με κοινό φόντο έναν τεράστιο σταυρό.
Το έργο ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μάλιστα έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του. Πιστεύεις πως η ουσία του κειμένου παραμένει επίκαιρη και αφορά το κοινό του σήμερα;
Απόλυτα. Ποιον παύουν να τον απασχολούν θέματα όπως ο θάνατος, η ζωή, το θαύμα; Η πνευματική αναζήτηση είναι αέναη ανθρώπινη διαδικασία. Οι κοινωνικές επιταγές ενάντια στην επιθυμία, οι τύποι, το ‘είναι’ και το ‘φαίνεσθαι’, το όριο μεταξύ ανάγκης και υπερβολής.
Ο συγγραφέας, Kaj Munk, διερευνά την έννοια του θαύματος και το κατά πόσο μπορεί ένα θαύμα να συμβεί στον σύγχρονο κόσμο. Εσύ τι πιστεύεις αναφορικά με αυτό το δύσκολο υπαρξιακό ερώτημα;
Η ηρωίδα του έργου υποστηρίζει πως θαύματα συμβαίνουν παντού γύρω μας απλώς δεν εστιάζουμε σε αυτά. Πιστεύω πως είναι μια τραγικά βαθιά διαπίστωση. Πως παράλληλα συμβαίνουν θαύματα αλλά πόσο δυστυχώς αφοπλίζουμε το βλέμμα μας από την ευχέρεια της παρατήρησής τους.
Πόσο απαιτητικό είναι να σκηνοθετείς μια παράσταση που θα ανέβει σ’ έναν μη θεατρικό χώρο και μάλιστα σε μια εκκλησία;
Αν εξαιρέσουμε κάποιες τεχνικές ιδιορρυθμίες, δεν πιστεύω πως κάτι ορίζει συγκεκριμένα το θέατρο χωροταξικά. Θέατρο είναι η πράξη/το μοίρασμα που συμβαίνει. Τα υπόλοιπα είναι μια διεύθυνση για σημείο συνάντησης.
Μαζί με τον Βαγγέλη Στρατηγάκο κάνατε τη διασκευή και τη μετάφραση του κειμένου και εκείνος ανέλαβε να ενσαρκώσει όλους τους ρόλους του κειμένου. Πώς είναι να σκηνοθετείς έναν ηθοποιό που καλείται να παίξει πολλούς διαφορετικούς ρόλους;
Με τον Βαγγέλη έχουμε συγγενική ουσιαστικά σχέση. Είμαστε φίλοι και συνεργαζόμαστε εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες. Είναι πολύ απαιτητικό αυτό που του ζητείται να κάνει, οι ρόλοι αλλά και οι συνθήκες λόγου και κίνησης που επωμίζεται, αλλά αυτό είναι που ξέρουμε να κάνουμε πιο καλά. Να προκαλούμε ο ένας τον άλλον περισσότερο. Κι αυτό τελικά μας κάνει να βλέπουμε τις δυσκολίες ως σκαλοπάτια κι όχι ως κενά που πρέπει να γεφυρώσουμε.
Μίλησέ μας για τα επόμενα σχέδιά σου, ετοιμάζεις κάτι μετά το “Λόγο”;
Στόχος είναι η παράσταση να συνεχίσει την πορεία της. Πέρα όμως από αυτό υπάρχουν διάφορα πλάνα. Ένα καινούργιο πρότζεκτ με τον Χρήστο Καπενή και την ομάδα μας (Ginger Creepers), αλλά και δύο ακόμα πρότζεκτ που θα ανακοινωθούν σύντομα.
Στο Παλκοσένικο συλλέγουμε θεατρικές ιστορίες μπροστά ή/και πίσω από τη σκηνή. Ιστορίες που σας συνδέουν με το θέατρο. Έχετε κάποια τέτοια που να θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας;
Όταν τελείωνα την Α’ δημοτικού, αποφασισμένος ήδη από χρόνια πως η σκηνοθεσία ήταν ο δρόμος που θα ακολουθούσα (τότε το ήξερα ως «αυτός που λέει στους ηθοποιούς τι να κάνουν»), έχοντας οριακά περάσει τη μεγάλη φάση του Καραγκιόζη (είχα ”επαγγελματική” σκηνή και φιγούρες), έστηνα την πρώτη μου «θεατρική» παράσταση με τους φίλους από τη γειτονιά, στην πιλοτή της πολυκατοικίας. Έγραφα, έπαιζα, το έστηνα, έφτιαχνα το πρόγραμμα, οργάνωνα το «μπαρ», έλυνα τεχνικά προβλήματα στη μέση της παράστασης και κυρίως έπαιζα. Όλα ήταν μέρος ενός παιχνιδιού που από τότε αντιμετώπιζα πολύ «επαγγελματικά». Αυτή ακριβώς, σχεδόν αναλλοίωτη, η διάθεση και η παιχνιδιάρικη συγκεντρωτικότητα με ακολουθούν και με γεμίζουν πάντα.
Γρηγόρη σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ για την όμορφη κουβέντα μας! Ήταν μεγάλη χαρά για εμάς να σε φιλοξενήσουμε σήμερα στο Παλκοσένικο και θα χαρούμε πολύ να τα ξαναπούμε με αφορμή τις επόμενες δουλειές σου.
περισσότερα για την παράσταση εδώ: https://palcoscenico.gr/o-logos-kaj-munk-a-evangeliki-ekklisia-athinwn/