Γράφει ο Διονύσης Μαλαπέτσας
Σήμερα το Palcoscenico έχει τη μεγάλη χαρά και τιμή να φιλοξενεί μια αγαπημένη
σκηνοθέτιδα, τη Νάντια Δαλκυριάδου και να συζητά μαζί της για τις φετινές της παραστάσεις
και πολλά ακόμα…
● Φέτος στο Θέατρο Nous ανεβαίνει η παράσταση “Εντολή” στο οποίο η Διδώ Σωτηρίου περιγράφει τα γεγονότα από τη σύλληψη ως την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Πως προέκυψε η ανάγκη να ασχοληθείς τώρα με το συγκεκριμένο ζήτημα;
Το 2018 η ομάδα ανέβασε την παράσταση οι Γειτονιές του κόσμου, του Γ. Ρίτσου. Ανάμεσα στα διαβάσματα μου σε σχέση με την περίοδο και τις προεκτάσεις της, ήταν και η Εντολή. Κι ενώ οι Γειτονιές αναφέρονται στην περίοδο από το 1940 ως το 1949, η Εντολή πιάνει το νήμα από εκεί. Χωρίς να είναι επιδίωξη μου, μπήκα στη συνέχεια της Ιστορίας και όταν άρχισαν να δένουν όλα τα γεγονότα, όλες οι πληροφορίες, φανερώθηκαν οι συσχετισμοί και οι μυστικές διαδρομές άρχισα να θέλω όλο και περισσότερο να ασχοληθώ και να φέρω στη σκηνή αυτή την ιστορία.
● Ναι, είχαμε παρακολουθήσει την παράσταση “Οι Γειτονιές του Κόσμου” που είχες επίσης διασκευάσει και σκηνοθετήσει. Το πολιτικό θέατρο ήταν πάντα μια μορφή διαμαρτυρίας, μια επαναστατική πράξη που φαίνεται πως επιλέγεις και εσύ. Βρίσκει όμως γόνιμο έδαφος στη σημερινή εποχή που η μόδα επιτάσσει μια απολιτίκ στάση;
Προσωπικά, όταν επιλέγω να αφηγηθώ μια ιστορία στο θέατρο, δεν το κάνω με αυτό το σκοπό, να κάνω δηλαδή μια επαναστατική πράξη ή μια διαμαρτυρία. Μένω μόνο στο τι θέλω να εκφράσω, τι με απασχολεί, τι θέλω να “κουβεντιάσω” ας πούμε, με το κοινό. Σε σχέση με το θέατρο που χαρακτηρίζεται πολιτικό, θεωρώ ότι βρίσκει το κοινό του. Όπως και όλα τα θεάματα.
● Ο Ισπανός φιλόσοφος, Τζορτζ Σανταγιάνα, είπε πως “Ο λαός που ξεχνά την Ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει”. Εσύ πιστεύεις πως στην Ελλάδα έχουμε ιστορική μνήμη; Και αν το σχολείο δεν τα καταφέρνει, μπορεί το θέατρο να συνδράμει επικουρικά στο να μάθει ο λαός την ιστορία του;
Δεν θα έλεγα ότι μας χαρακτηρίζει η ιστορική μνήμη. Από τις ανακρίβειες και τα ψέματα που διακινούνται στα σόσιαλ, μέχρι όσους γελάνε που δε θυμούνται οι νεότεροι πότε άρχισε ο πόλεμος με τους Ιταλούς και πότε με τους Τούρκους, βλέπεις γενικά ότι δεν έγινε σοβαρή δουλειά στο χώρο της παιδείας. Ή με μια ανάποδη ανάγνωση μπορείς να πεις, ότι έγινε σοβαρή δουλειά και τα κατάφεραν, δεν θυμόμαστε τίποτα απολύτως. Ούτε τη γιαγιά μας που ήταν προσφύγισσα, ούτε τον πατέρα μας που ήταν μετανάστης στη Γερμανία. Τα ξεχάσαμε όλα. Και τα παλιά και τα νεότερα. Το θέατρο είναι τέχνη, είναι χώρος για να εκφραστούν οι άνθρωποι, οι ανάγκες τους, τα ερωτήματα τους, οι καημοί, οι ελπίδες τους. Ας πούμε λοιπόν ότι μπορεί να δώσει έναυσμα για να διαβάσει κανείς ιστορία, αλλά όχι να μάθει χρησιμοποιώντας ως πηγή του το θέατρο. Μου φαίνεται ότι δεν θα ήταν σωστό να επιφορτίσουμε την τέχνη με αυτή τη βαριά ευθύνη και ίσως θα κατέληγε και επικίνδυνο.
● Στο θέατρο “Από Κοινού” ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά μία ακόμη σκηνοθετική σου δουλειά, η παράσταση “Η μικρή λέξη αγάπη” του Κορτώ. Πριν λίγες μέρες, στις 25 Νοέμβρη, ήταν η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ένα ζήτημα που κάθε άλλο παρά λυμένο μπορείς να το αποκαλέσεις, ειδικά στη χώρα μας. Πόσο δύσκολο είναι τελικά το να είσαι γυναίκα ακόμα και στην Ευρώπη του 2024;
Σας παραπέμπω στο έργο αυτό καθ’ αυτό. Πόσο δύσκολο είναι να είσαι γυναίκα στην Ευρώπη του 2024, ειδικά όταν σου συμπεριφέρεται αυτή η Ευρώπη σαν να μην υπάρχεις. Μια γυναίκα σε μια επαρχιακή πόλη της Βόρειας Ελλάδας κακοποιείται από τον πατέρα και μετα από τον σύζυγό της. Γιατί; Γιατί είναι γυναίκα. Γιατί απλά βρίσκεται στο περιθώριο των διακηρύξεων. Είναι σαν όλες οι αποφάσεις να παίρνονται για υγιείς καταστάσεις, σε οικονομικά εύρωστα σπίτια, για αποφασιστικές υγιείς γυναίκες, με υποστηρικτικό περιβάλλον. Δείτε όλες αυτές οι γυναίκες, οι δολοφονημένες είναι σαν να είναι στο περιθώριο των αποφάσεων ισότητας, είναι σαν να μας φτύνουν οι γυναικοκτόνοι στα μούτρα ότι δεν τα προβλέψαμε σωστά τα πράγματα. Και είναι αλήθεια ότι οι νόμοι, η παιδεία, οι αρχές αφήνουν τρύπες από παντού. Κενά που από εκεί μπαίνουν οι κακοποιητές .
● Ας πάμε σε κάτι πιο ευχάριστο, αλλά εξίσου σημαντικό. Σου αρέσει να καταπιάνεσαι και με το παιδικό θέατρο και μάλιστα από τα βρεφικά κιόλας χρόνια των παιδιών. Ήδη παίζονται τρεις παραστάσεις σου, το “Θα σ’ αγαπώ και του χρόνου” στην οποία πέραν της σκηνοθεσίας παίζεις κιόλας, καθώς και ο “Ηλίας, ο πρώτος γάτος χορευτής της γατοϊστορίας” και η “Κλειώ, μια καλόκαρδη γαϊδούρα” τις οποίες συσκηνοθέτησες μαζί με τον εξαιρετικό Στέφανο Παπατρέχα. Μίλησέ μας λίγο γι’ αυτές.
Στις παιδικές παραστάσεις βρίσκω μια άλλη πλευρά του εαυτού μου και των αναζητήσεων μου, πηγαίνω στην πηγή του παιχνιδιού, της αναζήτησης, ξαναμετράω από που αρχίζουν τα πράγματα και καλλιτεχνικά και ανθρώπινα και σαν ηθοποιός και σαν σκηνοθέτις. Το παιδικό θέατρο είναι ένα τεράστιο πεδίο απελευθερωτικό μεν με πολλές παγίδες δε. Και το λέω για να ξεκαθαρίσω ότι δεν είναι πεδίο για να κάνει κανείς τις ευκολίες του. Κραυγάζουν από μακριά οι φτήνιες και οι προχειρότητα ειδικά στο θέατρο για παιδιά. Για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, το “Θα σ’ αγαπώ και του χρόνου” είναι μια παράσταση για βρέφη και πολύ μικρά παιδιά από 6 μηνών ως 2 ετών, δικής μου σύλληψης και σκηνοθεσίας και παρουσιάζεται στο Θέατρο Άβατον. Η παράσταση ανεβαίνει το ίδιο διάστημα, επίσης σε δική μου σκηνοθεσία αλλά από άλλο θίασο, και στο Ηράκλειο Κρήτης. Ο “Ηλίας, ο πρώτος γάτος χορευτής της γατοϊστορίας” παίζεται για 3η χρονιά και είναι μια παράσταση για παιδιά από 2 έως 7 ετών και η “Κλειώ, μια καλόκαρδη γαϊδούρα” παίζεται για 2η χρονιά και είναι για παιδιά 3 έως 9 ετών . Οι δύο αυτές παραστάσεις είναι συν-σκηνοθεσία με τον Στέφανο Παπατρέχα και ανεβαίνουν κι αυτές στο Θέατρο Άβατον.
● Αυτά τα παιδιά που έρχονται στις παραστάσεις, από βρέφη ως έφηβοι, είναι πιθανώς οι θεατές του αύριο. Πώς πιστεύεις πως συμβάλλει το παιδικό θέατρο στη διαμόρφωση τους;
Τα οφέλη του παιδικού θεάτρου εντοπίζονται σε πολλά επίπεδα και ίσως και σε σημεία που δε θα το περίμενε κανείς. Για παράδειγμα ότι είναι ένα δίωρο που ο γονιός μαζί με το παιδί κάνουν κάτι κοινό – δεν έχει μια ασχολία το παιδί και το περιμένει να τελειώσει, αλλά το κάνουν μαζί. Σκεφτείτε τι δώρο είναι αυτό και για τους δυο μέσα στους ρυθμούς που ζούμε. Επίσης είναι ένα μάθημα κοινωνικοποίησης και πολιτισμού. Πως συμμετέχω σε μια διαδικασία με άλλους, πότε έχω και πότε δεν έχω προτεραιότητα, μέχρι που είναι τα όρια μου. Πως μιλάω, πως γνωρίζω νέους ανθρώπους, πως στέκομαι στο κοινωνικό σύνολο. Μετα ερχόμαστε στο περιεχόμενο των παραστάσεων. Γίνονται σημαντικά βήματα, ανεβαίνουν συγκλονιστικές παραστάσεις για παιδιά. Μια παράσταση γίνεται φοβερή δεξαμενή θεμάτων για συζήτηση με το παιδί. Και έπειτα έρχεται η ανάπτυξη της φαντασίας, η απομάκρυνση από τις οθόνες, η επαφή με την τέχνη και την ευαισθησία, τα συναισθήματα.
● Με τους ρυθμούς που εργάζεσαι και με πέντε παραστάσεις να ανεβαίνουν ήδη κατά τη φετινή θεατρική σεζόν, ομολογώ πως μας έχεις κακομάθει και έτσι δανείζομαι απ΄ τους μικρούς σου θεατές λίγη ανυπομονησία και σε ρωτάω τι άλλο μας έχεις φυλάξει για μετά;
Με τιμά πολύ η ανυπομονησία σας ειλικρινά… άλλα λέω λίγο να ξεκουραστώ και να μαζέψω δυνάμεις!
Νάντια σ’ ευχαριστούμε πάρα πολύ για την όμορφη συζήτησή μας και σου ευχόμαστε ολόψυχα υγεία, ευτυχία και δημιουργικότητα σε όλους τους τομείς της ζωής σου!
Κι εγώ ευχαριστώ πολύ! Να είστε καλά!