Σήμερα έχουμε την ιδιαίτερη χαρά να φιλοξενούμε στο Παλκοσένικο την πολυσχιδή καλλιτέχνιδα, Χριστίνα Κυριαζίδη με αφορμή τη χοροθεατρική σκηνική της σύνθεση “Ρωγμές” που ανεβαίνει κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, στο Θέατρο Ροές.
Επιμέλεια συνέντευξης: Άννα Βαμβακάρη
Χριστίνα καλωσόρισες στο Παλκοσένικο, μπορούμε να μιλάμε στον ενικό;
Καλησπέρα σας και ευχαριστώ για την πρόσκληση. Ναι, φυσικά να μιλάμε στον ενικό!
Μόλις αφήσαμε πίσω μας το 2024 και βρισκόμαστε στην αυγή του 2025, εσύ τι αφήνεις πίσω και τι κρατάς;
Αφήνω πίσω την αυτοκαταστροφική εμμονή της ανθρωπότητας στους πολέμους. Κρατώ τους ανθρώπους που αντιστέκονται με όποιον τρόπο μπορούν, τους γιατρούς στη Γάζα, την ελπίδα στα μάτια των παιδιών που χαμογελούν ύστερα από έναν βομβαρδισμό, την δύναμη τους για την επόμενη μέρα.
Είσαι μια πολυτάλαντη γυναίκα, χορεύτρια, ηθοποιός, ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας, σεναριογράφος, δραματουργός, μουσικός, podcaster και ραδιοφωνική παραγωγός. Πότε και με ποιο τρόπο ξεκίνησε αυτή η πολύ ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική πορεία;
Θεωρώ απλά ότι είμαι ένας άνθρωπος που εκφράζεται δημιουργικά σε διαφορετικά μέσα. Σπούδασα υποκριτική στην Ελλάδα, θεατρική συγγραφή στην Αγγλία, και σταθμός στην πορεία μου υπήρξε η συνεργασία μου με την ομάδα του Εουτζένιο Μπάρμπα, καθώς και η συμβίωση μου με θεατρικά γκρουπ της Λατινικής Αμερικής. Τα χρόνια του Βερολίνου ήταν επίσης ένα μεγάλο σχολείο με ποικίλα καλλιτεχνικά ερεθίσματα και ευκαιρίες, και τα υπόλοιπα είναι ίσως τύχη ή πεπρωμένο. Σίγουρα σε όλο αυτό το μείγμα πρέπει να προστεθεί ένα βασικό στοιχείο – η εμμονική επιμονή στην καλλιτεχνική δημιουργία, παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αποτυχίες. Η εμπιστοσύνη στο όνειρο, στο ένστικτο, στο μη χειροπιαστό, και η απόρριψη του δρόμου της λογικής.
Δίνεις ήχο, κίνηση και σώμα στις λέξεις. Διαφέρει η εμπειρία σου όταν καλείσαι να ερμηνεύσεις δικά σου κείμενα;
Δεν διαφέρει. Το κείμενο, είτε δικό μου, είτε κάποιου άλλου, δεν είναι παρά μόνο η αφετηρία για την δημιουργία σκηνικού υλικού. Δεν δουλεύω “ψυχολογικά” ή “συναισθηματικά”, δεν “αναλύω” το κείμενο. Εμπιστεύομαι τους συνειρμούς πίσω από τις λέξεις, το ρυθμό, τους κραδασμούς των ήχων, και ψάχνω τη σωματικότητά τους. Οι δονήσεις της φωνής και του σώματος, ο ρυθμός, οι εικόνες παραπέμπουν σε διάφορα συναισθηματικά τοπία. Για αυτόν το λόγο και οι σκηνικές μου συνθέσεις λειτουργούν και χωρίς υπέρτιτλους στα θέατρα του εξωτερικού. Άλλωστε ποτέ το κείμενο της παράστασης δεν είναι εξολοκλήρου μόνο στα ελληνικά. Με αλλά λόγια, δεν εστιάζω στο νόημα, ή στην ερμηνεία των λέξεων και του κειμένου, δεν με ενδιαφέρει ο θεατής να “καταλάβει” κάτι νοητικά, και επιπλέον δεν ακολουθώ μια γραμμική δραματουργία. Ψάχνω να δημιουργήσω τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στον κάθε θεατή ξεχωριστά να συνδεθεί ψυχοσωματικά με το σκηνικό υλικό, πέρα από το “στενό” νόημα των λέξεων. Η ψυχοσωματική εμπειρία του θεατή με ενδιαφέρει, όχι το κείμενο και τα μηνύματα του.
Εσύ πέραν της Αθήνας, δραστηριοποιείσαι και στο Βερολίνο. Παράλληλα, οι “Ρωγμές” ξεκίνησαν το ταξίδι τους από τη Νέα Υόρκη. Εντοπίζεις διαφορές μεταξύ του κοινού της Ελλάδας, της Γερμανίας και της Αμερικής;
Το κοινό που συνάντησα στη Νέα Υόρκη είχε πολλές ομοιότητες με το κοινό του Βερολίνου. Ήταν πιο “ανοιχτό” στην αίσθηση και στην αμηχανία του νου, όταν βρίσκεται μπροστά σε ένα σκηνικό υλικό που δεν καταλαβαίνει με τρόπο γραμμικό και χειροπιαστό. Ιδιαίτερα στο Βερολίνο, όπου ζουν και δημιουργούν άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων και γλωσσών, το κοινό έχει μεγαλύτερη εμπειρία στην “ανάγνωση” της σωματικότητας, του ρυθμού, των ηχητικών δονήσεων, των εικόνων και των συνειρμών. Συνδέεται πιο εύκολα με την ψυχοσωματική εμπειρία της παράστασης, πέρα από το στενά όρια του νοήματος του κειμένου. Το κοινό της Ελλάδας είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό εγκλωβισμένο στην αναζήτησή κάποιου συγκεκριμένου και χειροπιαστού μηνύματος. Δυστυχώς ή ευτυχώς πάντως, είναι αλήθεια ότι οι δημιουργίες μου λειτουργούν καλύτερα στο εξωτερικό από ότι στην Ελλάδα, παρόλο που η βασική γλώσσα των σκηνικών συνθέσεων είναι τα ελληνικά. Κι αυτό γιατί η δραματουργία τους είναι σπειροειδής και όχι γραμμική, η δομή και ο λόγος έχουν σχέση με την ποίηση, και όχι με την εξιστόρηση μίας ιστορίας.
Οι τρεις προηγούμενες περφόρμανς σου, “Κόκκινο”, “Της λήθης” και “Σώμα” ήταν μια τριλογία με θέμα τη Γυναίκα, όπου εξερευνούσες όλες τις πτυχές και τις προβληματικές της γυναικείας υπόστασης και ταυτότητας. Ποια είναι η θέση των “Ρωγμών” στο καλλιτεχνικό σου σύμπαν; Ποια ανάγκη τις δημιούργησε;
Οι [ΡΩΓΜΕΣ] προέκυψαν με τρόπο φυσικό, αναπόφευκτο σχεδόν, μετά την ολοκλήρωση της δημιουργίας [ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ], κι ενώ παιζόταν ακόμη η παράσταση αυτή στο Θέατρο Φούρνος τον περασμένο χειμώνα. Ήδη από την επιστροφή μου στην Ελλάδα στις αρχές του 2023, βρισκόμουν μέσα σε ένα τοπίο δημιουργίας που θα μπορούσα να το ονομάσω “Σπουδή Πάνω Στην Γυναικότητα”. Πριν την σκηνικσύνθεση [ΤΗΣ ΛΗΘΗΣ] είχε προηγηθεί το [ΚΟΚΚΙΝΟ], και μετά τις [ΡΩΓΜΕΣ] θα ακολουθήσει η σκηνική δημιουργία [ΣΤΟ ΣΩΜΑ]. Όλες αυτές οι παραστάσεις διέπονται από κοινούς άξονες: την δραματοποίηση δικής μου ποίησης, την πρωτότυπη μουσική του Ισλανδού συνθέτη Smári Gudmundson, και την εμβάθυνση σε διαφορετικές πτυχές και προβληματικές της γυναικείας υπόστασης και ταυτότητας – αρχέτυπης, οντολογικής, σεξουαλικής, πολιτικής και κοινωνικής. Στις [ΡΩΓΜΕΣ] εστίασα την έρευνα σε γυναικεία αρχέτυπα και κοινωνικούς ρόλους και “μάσκες”. Κατα την διάρκεια των προβών προέκυψαν οι χαρακτήρες της Φαίδρας, της Αντιγόνης και της Μήδειας. Έτσι το ίδιο το σκηνικό υλικό μου φανέρωσε θραύσματα από την σχέση της γυναίκας με τον έρωτα, την εξουσία και τον θάνατο. Το γυναικείο βίωμα φαίνεται να αποτελεί για εσένα σημείο αφετηρίας, ποιες ανάγκες σου εκφράζεις μέσα από τα έργα σου; Είναι περίεργο γιατί ποτέ άλλοτε δεν είχα ασχοληθεί δημιουργικά με την γυναικότητα στα 19 χρόνια που ήμουν στο εξωτερικό. Δεν ξέρω ακριβώς από ποια εσωτερική ανάγκη προέκυψε ο κύκλος των σόλο περφόρμανς πάνω στην γυναικότητα με το που επέστρεψα στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα εκφράζουν μια βαθιά επιθυμία εξερεύνησης της γυναικείας ταυτότητας και θέσης, τόσο σε προσωπικό, όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο της ελληνικής πραγματικότητας.
Η μουσική στις περφόρμανς σου είναι του Ισλανδού συνθέτη, Smári Gudmundson, πώς λειτουργεί αυτή η συνεργασία; Η μουσική προηγείται ή έπεται του κειμένου και του χορού;
Με τον Smári γνωριζόμαστε και συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια, έχουμε αναπτύξει μια δίκη μας γλώσσα επικοινωνίας όσον αφορά τις σκηνικές μας δημιουργίες. Η μουσική γράφτηκε κατά την διάρκεια των προβών. Αντιμετωπίζω το κείμενο, την μουσική, τους αυτοσχέδιους χορούς, κι οτιδήποτε άλλο προκύψει στην πρόβα, ως υλικό. Δεν υπάρχει ιεραρχία και προτεραιότητα. Δεν θεωρώ δηλαδή ότι το κείμενο είναι πιο σημαντικό, και η μουσική πρέπει να το “ντύσει”, ή ο χορός να το “ομορφύνει”. Το κείμενο είναι ένα μοντάζ από διαφορετικά ποιήματα και μονολόγους, ή καλύτερα από θραύσματα ποιημάτων, κραυγών και λέξεων, ο Smári έγραψε 21 λεπτά μουσικής, από τα οποία κράτησα μόνο τα 7, διαφορετικοί χοροί προέκυψαν στην πρόβα, μέχρι να καταλήξω στους 4 που υπάρχουν στην παράσταση.
Οι Ρωγμές πήραν παράταση και τελειώνουν την Τετάρτη 22 Ιανουαρίου, τι ετοιμάζεις μετά, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
Περιοδεία με τις [ΡΩΓΜΕΣ] σε φεστιβάλ του εξωτερικού, δημιουργία της σόλο περφόρμανς [ΣΤΟ ΣΩΜΑ], που θα κλείσει και την “Σπουδή Πάνω Στην Γυναικότητα”, κι ύστερα θα ήθελα να καταπιαστώ με το κείμενο μου [ΦΩΝΗ ΑΝΘΡΩΠΟΥ], ένα μεγάλο θεατρικό ποίημα με δυο πρόσωπα, που πραγματεύεται το πέρασμα του ανθρώπου στο Επέκεινα.
Χριστίνα σ’ ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη σημερινή μας κουβέντα και σου ευχόμαστε ολόψυχα καλή χρονιά και κάθε επιτυχία, προσωπική και καλλιτεχνική!
Ευχαριστώ πολύ και καλή χρονιά σε όλους, με υγεία, ειρήνη, αγάπη και δημιουργία!
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ.