Επιμέλεια συνέντευξης: Άννα Βαμβακάρη
Σήμερα έχουμε τη μεγάλη χαρά και τιμή να φιλοξενούμε στο Παλκοσένικο τον τραγουδοποιό Δημήτρη Αποστολάκη, μέλος της μουσικής κολεκτίβας των Χαΐνηδων, με αφορμή τη συναυλία που θα δώσουν μαζί με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ στο Κηποθέατρο Παπάγου τη Δευτέρα 23 Ιουνίου, στις 21:00.
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΛΚΟΣΕΝΙΚΟ
Δημήτρη σε καλωσορίζω στο Παλκοσένικο, ελπίζω να μη σε πειράζει να μιλάμε στον ενικό και ξεκινώντας ήθελα να σε ρωτήσω πως προέκυψε αυτή η συνεργασία των Χαΐνηδων με τη με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ;
Πριν τρία χρόνια είχαμε συμφωνήσει να συμπράξομε με την Συμφωνική Ορχήστρα ΑΣΟΝ. Το εγχείρημα, για λόγους ανωτέρας βίας, δεν ευδοκίμησε. Την ιδέα ανακίνησε ο συνεργάτης μας Μάνος Τρανταλλίδης και έτσι προέκυψε αυτή η παράστηση με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ.
Παραδοσιακά όργανα και συμφωνική ορχήστρα, εκ πρώτης μοιάζουν πολύ διαφορετικά αλλά είναι τελικά τόσο διαφορετικοί οι κώδικές τους;
Η μουσική είναι οικουμενικός κώδικας επικοινωνίας. Στην ουσία, όταν ακούμε μουσική, δεν ακούμε νότες, αλλά την σχέση του μουσικού με το όργανό του. Αν αυτή η σχέση είναι αληθινή, μπορεί να ταιριάξει με οτιδήποτε άλλο αληθινό, από οποιοδήποτε άλλο τόπο, από οποιαδήποτε άλλη παράδοση. Αν δεν είναι αληθινή, δεν μπορεί να ταιριάξει ούτε με το όργανο του γειτόνου του.
Έχουμε μάθει να ακούμε και να καταλαβαίνουμε απ’ τις πρώτες κιόλας νότες το καπηλειό, τον ακροβάτη, την τίγρη, το μάγο και τόσα άλλα υπέροχα κομμάτια σας. Πόσο διαφορετικό θα είναι το νέο άκουσμά τους;
Οι συνθέσεις των Χαΐνηδων έχουν απίστευτη ποικιλότητα. Ρυθμοί κρητικοί, θρακιώτικοι, ηπειρώτικοι, αφρικάνικοι, σέρβικοι, ρουμάνικοι, σουίνγκ κ.α. Μελωδίες τροπικές, πεντάτονες,, αρμονίες δυτικές κλασσικές, τζαζ κ.α.. Για όλους αυτούς τους λόγους, η σύμπραξη των Χαΐνηδων με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, θα καταδείξει στο έπακρο αυτά τα πολιτισμικά συνταιριάσματα, και ταυτόχρονα θα αναδείξει με τον ηχητικό της όγκο και την πικοιλομορφία των οργάνων, κρυφές πτυχές και νοήματα, που κρύβονται στους συνεκτικούς αρμούς των συνθέσεων και διατρέχουν τα επίπεδα κατανόησης από το απλό παρατηρούμενο έως την υπερβατική του αναπαράσταση.
Μέσα από την τέχνη σας φέρνετε σε επαφή και νέους ανθρώπους με την παραδοσιακή μουσική. Σε μια εποχή που οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται σε ένα κυκεώνα πληροφοριών και ερεθισμάτων, πόσο σημαντική θεωρείς πως είναι η επαφή με τις ρίζες μας;
Οι ρίζες δεν είναι για να γυρίζομε πίσω. Οι ρίζες είναι για να βγάνομε κλαδιά. Το φαινόμενο των καιρών, να στρέφονται οι νέοι στα παραδοσιακά όργανα, σπανίως βλέπομε να οδηγεί σε γόνιμο μονοπάτι. Το φαινόμενο «επιστροφή στις ρίζες», όπως συμβαίνει σήμερο, είναι ένδειξη συντηρητισμού, φονταμενταλισμού και παρελθοντολατρείας. Όμως η απειροελάχιστη μειοψηφία που θα καταδυθεί βαθιά στη ρίζα του παρελθόντος, θα βγάλει ψηλά κλαδιά στον ουρανό του μέλλοντος. Για να παίξεις λύρα, δεν χρειάζεται μόνο να μάθεις την τεχνική της. Το δυσκολότερο είναι να αποκτήσεις τη γενναιότητα, την αυταπάρνηση, την αξιοπρέπεια, να ζεις λυράρικα.
Ως ακροατής μπορείς να διαχωρίσεις τη ζωή από το έργο ενός καλλιτέχνη ή τελικά η αλήθεια του κάθε ανθρώπου βγαίνει στο έργο του;
Η συνέπεια της ζωής ενός καλλιτέχνη, καθρεφτίζεται στην αρμονία του έργου του. Το ίδιο και η ασυνέπεια. Συνεπώς, μπορεί κανείς να διαχωρίσει μια ζωή από το έργο της; Απάντηση: Ναι, ο ακροατής αν είναι ηλίθιος (δηλαδή, η συντριπτική πλειοψηφία) .
Έχεις σκεφτεί ποτέ πως η μουσική σου μπορεί να δίνει κουράγιο στους ανθρώπους, σε δύσκολες περιόδους της ζωής τους;
Βλέπω ανθρώπους στο δρόμο που μου λένε ότι βοηθήθηκαν απ’ τα τραγούδια μου σε μια δύσκολη περίοδό τους, σε ένα χειρουργείο τους, σε ένα θάνατο κάποιου προσφιλούς προσώπου τους κλπ. Η απάντησή μου, είναι ότι χαίρομαι πολύ, αλλά τα τραγούδια δεν είναι δικά μου, δημιουργός είναι το συλλογικό ασυνείδητο και ανήκουν σ’ αυτήν ή σ’ αυτόν που τα έχει ανάγκη.
Σε έχει απασχολήσει το ότι μπορεί να αποτελείτε πρότυπο για ένα μέρος της νεολαίας;
Παίζαμε σ’ ένα νησί και καθίσαμε με τα υπόλοιπα παιδιά του συγκροτήματος να πιούμε ένα καφεδάκι. Περνά ο ένας, μου φωνάζει «Γειά σου Δάσκαλε!», περνά ο άλλος «Γειά σου Δάσκαλε!» κι ο τρίτος κι ο τέταρτος. Σκα στα γέλια ο Δημήτρης ο Ζαχαριουδάκης και μου λέει «Όλοι σε λένε Δάσκαλο και κανείς δεν ακολουθεί το παράδειγμά σου!».
Πιστεύεις πως έχουμε αρκετούς χαΐνηδες σήμερα ή χρειάζεται πολύ περισσότερους τούτη η εποχή;
Το οικοδόμημα του πολιτισμού χτίστηκε από τις ιερές μειοψηφίες, διαχρονικά και παγκοσμίως. Τα πνευματικά κινήματα, τα πολιτισμικά ρεύματα, οι κοινωνικές επαναστάσεις, ξεκίνησαν από μειοψηφίες. Το κίνημα των Ζαπατίστας ξεκίνησε από δέκα άτομα στην ζούγκλα Λακαντόνα. Σήμερα οι μειοψηφίες είναι ακόμα πιο ισχνές. Όμως, προς θεού, μην κάνετε το λάθος που κάνουν όλοι. Δεν έχει σημασία πόσο λίγοι είμαστε, αλλά πόσο ισχυρά αλληλεπιδρούμε.
Πέραν της μουσικής που γράφεις, τι άλλο θρέφει την ψυχή σου;
Το διάβασμα και οι πολεμικές τέχνες.
Στο Παλκοσένικο συλλέγουμε ιστορίες μπροστά ή/και πίσω από τη σκηνή. Έχεις κάποια που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας;
Έχω εκατομμύρια, τώρα μου ήρθε μια. Παίζαμε στην Επισκοπή Ρεθύμνου (στα μέρη που γεννήθηκε ο μεγάλος τραγουδιστής-λαγουτιέρης Νίκος Μανιάς) στην παραλία. Όπως ξέρετε έχω εκ γενετής ενσωματωμένο κουζουλομαγνήτη! (Κι ένας κουζουλός ν’ απομείνει στον πλανήτη, απάνω μου θα πέσει!) Ένας τέτοιος έρχεται και ρωτώντας με «Επά ναι Μανιάς;» (μτφ. Εδώ είναι ο Μανιάς;), μου κάνει χειραψία. Στη χούφτα του κρατούσε ένα μεγάλο σωρό σκατά! Εγώ, αφού συνήλθα αυτομάτως από το σοκ, του απάντησα ότι δεν ξέρω πού είναι ο Μανιάς, αλλά δεν είναι ευγενικό να μην χαιρετήσει και τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος! Μετά την πειστική μου προτροπή, επικαλούμενος την κρητική φιλοξενία και ευγένεια, ο εν λόγω ομοειδής μου κύριος χαιρέτησε του υπολοίπους και τους έκανε σύχριστους από σκατά! Με είδαν που είχα πέσει ανάσκελα και γελούσα και με πήραν στο κυνήγι εκσφενδονίζοντας κατ’ εμού υπερμεγέθη βότσαλα. Από κακή σας τύχη δεν με βρήκε κανένα, γιατί θα είχα λογικευτεί.
Δημήτρη σ’ ευχαριστούμε πάρα πολύ για την όμορφη κουβέντα μας! Ήταν μεγάλη χαρά και τιμή για
εμάς να σε φιλοξενήσουμε σήμερα στο Παλκοσένικο και θα χαρούμε πολύ να τα ξαναπούμε!