Το Παλκοσένικο είχε τη μεγάλη χαρά και τιμή να φιλοξενήσει, έναν υπέροχο θεατράνθρωπο, τον κύριο Γρηγόρη Βαλτινό και να συζητήσει μαζί του με αφορμή την “Ετυμηγορία” του Barry Reed, την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστεί, σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια, η οποία ανεβαίνει Τετάρτη με Κυριακή στο Θέατρον – Ελληνικός Κόσμος.
Επιμέλεια συνέντευξης: Διονύσης Μαλαπέτσας
Μπορείτε να ακούσετε το podcast της συνέντευξης εδώ:
- Κύριε Βαλτινέ σας καλωσορίζω στο Παλκοσένικο, είναι μεγάλη χαρά και τιμή να σας έχουμε μαζί μας.
Και δική μου τιμή είναι γιατί το παλκοσένικο όπως ξέρετε είναι το δεύτερο σπίτι μου, μπορεί να είναι και το πρώτο σπίτι μου, γενικά σε όλο το βίο μου, σε όλη τη ζωή μου. Πολλές φορές νιώθω ότι γεννήθηκα σε κάποιο παλκοσένικο και δε μου το έχει πει η μητέρα μου.
- Οπότε σας καλωσορίζω στο σπίτι σας…
(γέλια) Σας ευχαριστώ!
- Συναντιόμαστε ξανά, μετά από πέντε χρόνια από την πρώτη μας κουβέντα το Γενάρη του 2020, για τον Αρχιμάστορα Σόλνες τότε, σήμερα συζητάμε με αφορμή την «Ετυμηγορία» του Barry Reed, την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστείτε φέτος και που ανεβαίνει Τετάρτη με Κυριακή στο Θέατρον – Ελληνικός Κόσμος. Πείτε μας λίγα πράγματα γι’ αυτήν.
Είναι ένα έργο το οποίο το σκέπτομαι εδώ και πολλά χρόνια, αλλά φαίνεται ότι τα πράγματα πρέπει να βρούνε την κατάλληλη στιγμή μόνα τους. Έτσι λοιπόν ένιωσα, ότι φέτος έχει φουσκώσει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ώστε να παιχτεί αυτό το έργο και αυτό γιατί επεξεργάζεται μεν ένα ιατρικό λάθος, μια ιατρική αμέλεια, αλλά λίγο πιο βαθειά μπορεί να δει κανείς την αντίδραση των ισχυρών στο λάθος.
Σε μια κοινωνία λοιπόν που συνεχώς γίνεται ακόμα πιο αφιλόξενη, ακόμα πιο επικίνδυνη, ακόμα πιο απρόσωπη, που οι διαφορές ανάμεσα στον πλούτο και στη φτώχεια, στην εξουσία και στον αδύναμο και ανυπεράσπιστο πολίτη έχουν πάρει διαστάσεις μυθικές, διαστημικές, νομίζω ότι ένα τέτοιο έργο αφυπνίζει συνειδήσεις και μας κάνει να σκεφτούμε προς τα που βαδίζουμε. Έχει θεοποιηθεί η δύναμη και το χρήμα. Για να αποκτήσει κανείς χρήμα είναι έτοιμος να θυσιάσει τα πάντα. Γιατί χρήμα σημαίνει δύναμη, εξουσία, κοινωνική καταξίωση. Κατά συνέπεια για να το αποκτήσω μπορώ να πουλήσω τον εαυτό μου, τη συνείδησή μου, την ψυχή μου στον οποιονδήποτε. Γιατί αλλιώς, αν δεν είμαι πλούσιος και δυνατός, κινδυνεύω ανά πάσα στιγμή, σε μια κοινωνία όπου ο εχθρός είναι απρόσωπος.
Εκεί έχει φτάσει το πράγμα και αυτό το έργο, μέσα από μία ιστορία που φαινομενικά, μπορεί να μη μας εντυπωσιάζει, παρουσιάζει όλη αυτή την κατάσταση της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι ένα έργο που πραγματικά δεν πίστευα ότι θα κάνει τόσο μεγάλη επιτυχία, γιατί τα έργα με δεύτερα και τρίτα επίπεδα είναι πιο απαιτητικά, φαίνεται όμως ότι οι ψυχές των ανθρώπων βασανίζονται πολύ στο σύγχρονο κόσμο και προσπαθούνε να βρούνε φως μέσα στο σκοτάδι και κάποια τέτοια έργα τους δίνουν δύναμη.
- Να αναφέρουμε πως είναι μια παράσταση με έναν υπέροχο δεκαπενταμελή θίασο εξαιρετικά ταλαντούχων ηθοποιών και σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια. Την είδαμε την παράσταση και υπάρχει χημεία πάνω στη σκηνή και είναι όλοι οι συντελεστές κομβικής σημασίας. Εσείς πως τη βιώνετε όλη αυτή την εμπειρία;
Πιστεύω πάρα πολύ σε αυτό που είπατε, στη χημεία. Πιστεύω πάρα πολύ στις σχέσεις των ηθοποιών μεταξύ τους, δε μου αρέσει η αντιπαλότητα, δε μου αρέσει η έπαρση, δε μου αρέσει η απαξίωση του ενός προς τον άλλον. Πρώτιστα θέλω να είναι ο θίασος άνθρωποι ταλαντούχοι, καλοί, συμβατοί μεταξύ τους. Να έχουν το αίσθημα της ομαδικότητας, γιατί το θέατρο είναι ομαδικό άθλημα, να στηρίζει και να βοηθάει ο ένας τον άλλον. Το θέατρο έχει μια αόρατη αστυνομία και εξοστρακίζει, αποβάλλει τα μικρόβια.
Και για μένα επιτυχία είναι κάθε φορά, όταν ανέβει μια παράσταση, να μπορέσω να πω ότι δε θα μπορούσα να φανταστώ άλλους ηθοποιούς σε αυτό το ρόλο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί γίνεται πάρα πολύ δουλειά πριν το ανέβασμα, με τον Πέτρο Ζούλια στην διανομή, το σκεφτόμαστε μήνες, ποιος είναι ο ηθοποιός, όχι μόνο που ταιριάζει εμφανισιακά, αλλά ιδιοσυγκρασιακά, έτσι λοιπόν φέτος γι΄ αυτόν το θίασο μπορώ να πω ότι πραγματικά δε μπορώ να φανταστώ άλλους ηθοποιούς για τον κάθε ρόλο.
- Στο έργο υποδύεστε τον Φρανκ Γκάλβιν, έναν αδέκαστο και μαχητικό δικηγόρο που τα βάζει με το ίδιο το σύστημα. Πείτε μας λίγο και για το ρόλο σας.
Το σύστημα αυτό είναι το ίδιο σύστημα στο οποίο ήταν ενταγμένος ο Φρανκ Γκάλβιν, ήταν σύζυγος μιας εύπορης γυναίκας, με μεγάλη δύναμη, κόρη μεγαλοδικηγόρου, εντάχθηκε και αυτός λοιπόν σε αυτό το σύστημα. Αλλά το σύστημα αυτό είναι μια άγρια ζούγκλα, έτσι λοιπόν κάποια στιγμή όταν τον ένιωσαν δυνατό, ταλαντούχο, με ηθικές αρχές, αδέκαστο αποφάσισαν να τον εξοντώσουν. Γιατί είναι δύσκολη η συνεργασία με τέτοιους ανθρώπους. Θέλουν ανθρώπους που ανά πάσα στιγμή μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν σε οποιοδήποτε μεγαλεπήβολο σχέδιο τους.
Έτσι λοιπόν τον εξοβέλισαν, του κατέστρεψαν τη δουλειά, την οικογένεια, τον χώρισε η γυναίκα του, του έστησαν μια παγίδα, τον κατηγόρησαν για δωροδοκία και είναι πια ένας αποτυχημένος αλκοολικός looser της δικηγορίας. Κάποια στιγμή λοιπόν όταν έρχεται μια υπόθεση στην οποία ετοιμάζονται να επιτεθούν σε έναν ανίσχυρο και ανυπεράσπιστο πολίτη, ξυπνάει το θηρίο μέσα του και αποφασίζει να πολεμήσει την τάξη που τον πολέμησε. Λέει χαρακτηριστικά κάποια στιγμή στο φίλο του Μόε: “αν κερδίσω αυτή τη δίκη μπορεί να πάρω πίσω τη ζωή μου…”.
“(…) Είναι και θέμα υπεράσπισης του εαυτού μας, απέναντι σ’ έναν Γολιάθ. Απέναντι σ’ ένα σύστημα το οποίο είναι τεράστιο, υδροκέφαλο, μπορεί να σε συνθλίψει (…)”
Είναι και θέμα υπεράσπισης του εαυτού μας, απέναντι σ’ έναν Γολιάθ. Απέναντι σ’ ένα σύστημα το οποίο είναι τεράστιο, υδροκέφαλο, μπορεί να σε συνθλίψει και είναι απρόσωπο. Δεν είναι συμβατικός ο πόλεμος πια. Γίνεται μέσα απ’ την παγκοσμιοποίηση, μέσα από τη σύνδεση όλων των χωρών μεταξύ τους, είτε την εμπορική, είτε τη νομισματική, είτε αν θέλετε την πολεμική, τη συμμαχία, γίνεται κάτι στην άλλη άκρη του πλανήτη και αυτόματα μέσα σε δέκα λεπτά επηρεάζονται όλες οι χώρες του κόσμου.
Πρέπει να δούμε πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το πράγμα. Πρέπει να κάτσουμε να σκεφτούμε σοβαρά. Βλέπετε τι γίνεται στο παρόν μας, συνασπίζεται ξαφνικά και απροκάλυπτα όλη η δύναμη του πλανήτη, όλη η εξουσία, όλο το χρήμα για να πάρει κάποιες αποφάσεις, οι οποίες πιθανών να μη λαμβάνουν και καθόλου υπόψη τον απλό άνθρωπο και τις ανάγκες του. Αυτό το πράγμα δε μπορεί να συνεχιστεί, κάποια στιγμή θα σκάσει, θα επαναστατήσει. Πρέπει να υπάρχει δικαιοσύνη, εργατική, οικονομική, γιατί αλλιώς τα πράγματα θα πηγαίνουν όλο και χειρότερα. “Μια κοινωνία άδικη είναι για όλους άδικη”, όπως λέει και ο Γκάλβιν στο έργο.
- Η Ετυμηγορία έγινε και ταινία το 1982, με πρωταγωνιστή τον Paul Newman. Λίγο αργότερα, ο ίδιος σας έδωσε το χρίσμα του για να παίξετε τον Φρανκ Γκάλβιν. Τι ακριβώς συνέβη τότε στη Νέα Υόρκη και πως φτάσαμε σήμερα στην Ετυμηγορία.
(γέλια) Είναι μια ιστορία η οποία με κυνηγάει θα έλεγα από τότε που δημοσιεύτηκε αυτή η φωτογραφία που βγάλαμε τότε στα καμαρίνια με τον Paul Newman. Ήρθε να δει τον Οιδίποδα Τύραννο, εμείς τότε με το Εθνικό Θέατρο κάναμε περιοδεία, εγώ έπαιζα τον Οιδίποδα και ήρθε στο City Center, χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς να τον πάρει είδηση κανένας, χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν, χωρίς να ζητήσει καν πρόσκληση. Έβγαλε εισιτήριο και ήρθε. Μου χτύπησαν την πόρτα και μου είπαν ότι ήταν ο Paul Newman απ’ έξω και εγώ δεν το πίστευα και κάποια στιγμή άνοιξα εκνευρισμένος για να τους πω να σταματήσουν τα αστεία και τότε είδα τον Paul Newman μπροστά μου.
Τότε λοιπόν μιλήσαμε, βεβαίως του είπα ότι τον θαυμάζω, όχι μόνο σαν καλλιτέχνη, αλλά και σαν άνθρωπο, για την απλότητά του, για τη γενναιοδωρία του, για τον αλτρουισμό του, για τη φιλανθρωπία του, ξέρουμε πολύ καλά τι έχει κάνει στη ζωή του και τι έργο έχει αφήσει πίσω του. Και του είπα ότι πραγματικά τον θαύμασα σε αυτό το ρόλο και ότι ήταν αδικία που δεν πήρε το Όσκαρ σε αυτό το ρόλο, γιατί ήταν η καλύτερη ερμηνεία του. Και μου είπε “δεν πειράζει, γίνονται αυτά στο Hollywood…, αλλά να ένας ρόλος που θα μπορούσατε εσείς να παίξετε στο θέατρο”. Και του έδωσα τότε μια υπόσχεση, ότι όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή θα το κάνω. Και χαίρομαι πάρα πολύ τώρα που ξανασυνδέομαι με τον Paul Newman μέσα από αυτό το ρόλο. Πραγματικά είναι μια στιγμή που με γεμίζει συγκίνηση.
- Φέτος αφήσατε για λίγο τη θεατρική σας στέγη και παίζετε στον Ελληνικό Κόσμο, σε μία αίθουσα που φιλοξενεί χίλια άτομα, με υπερσύγχρονες υλικοτεχνικές υποδομές, επιπέδου Broadway. Θέλω να μου πείτε πως είναι η εμπειρία να παίζετε στο θέατρο αυτό και μάλιστα μπροστά σε τόσο μεγάλο κοινό;
Είναι κάτι μαγικό. Πήγαμε στον Ελληνικό Κόσμο γιατί ακριβώς προσφέρει όλες αυτές τις τεχνικές δυνατότητες, γιατί η παράσταση ήταν πολύ απαιτητική, με δεκαπέντε σπουδαίους ηθοποιούς που δε θα μπορούσαμε να τους αντιμετωπίσουμε μόνο με 500 θέσεις και με χαμηλό εισιτήριο, όπως είναι χαμηλό το εισιτήριο στην Ελλάδα, αν δούμε λιγάκι τις τιμές του εξωτερικού θα το καταλάβουμε αυτό. Και δε θα θελα να μου πει κάποιος “ναι αλλά και οι μισθοί είναι διαφορετικοί”, γιατί εδώ μπορεί οι μισθοί να είναι χαμηλότεροι αλλά τα προϊόντα έχουν τις ίδιες τιμές με το εξωτερικό.
“(…) βλέπεις την αγάπη του κόσμου από κάτω, τη συγκίνηση του, αυτή την εκκωφαντική ησυχία που έχει σε πολλές στιγμές μέσα στο έργο, η ησυχία από χίλια άτομα είναι μεγάλη υπόθεση, το να παρακολουθούν δηλαδή με κομμένη την ανάσα (…)”
Έτσι λοιπόν πήγαμε στον Ελληνικό Κόσμο, μας αγκάλιασε, μας πρόσφερε όλη την υλικοτεχνική υποδομή, με γενναιοδωρία. Είναι μια χρυσή στιγμή γιατί βλέπεις την αγάπη του κόσμου από κάτω, τη συγκίνηση του, αυτή την εκκωφαντική ησυχία που έχει σε πολλές στιγμές μέσα στο έργο, η ησυχία από χίλια άτομα είναι μεγάλη υπόθεση, το να παρακολουθούν δηλαδή με κομμένη την ανάσα. Είναι η ευτυχία του καλλιτέχνη, του ηθοποιού εν προκειμένω, που νιώθει ότι αυτό που επέλεξε, ο τρόπος που επέλεξε να το εκτελέσει επικοινωνεί τόσο δυνατά και τόσο άμεσα με το κοινό. Και μάλιστα με ένα τεράστιο κοινό, το οποίο είναι πολυποίκιλο, δηλαδή είναι όλες οι κοινωνικές, όλες οι πνευματικές βαθμίδες και όλες οι ηλικίες. Μου κάνει τρομερή εντύπωση η προσέλευση των νέων ανθρώπων σε αυτή την παράσταση, σημαίνει ότι σιγοβράζει ένα καζάνι από κάτω με όλες τις κοινωνικές αδικίες, με την απονομή δικαιοσύνης, εν τέλει με τον επαναπροσδιορισμό του τι είναι δίκαιο και τι άδικο.
- Να γυρίσουμε λίγο στα ζητήματα που πραγματεύεται η παράσταση. Θα ήθελα να μου σχολιάσετε το ρόλο της εξουσίας στις σύγχρονες κοινωνίες και τη διαχρονική υποταγή της στους ισχυρούς αυτού του κόσμου, αφορμής δοθείσης από το δίδυμο Trump-Musk.
Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει αυτό το δίδυμο πραγματικά, είναι και οι δύο πολύ φιλόδοξοι. Κάποια στιγμή ενδεχομένως να συγκρουστούν. Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω τι ακόμα θέλει ο Musk από τη ζωή του, από τον πλανήτη, από τους ανθρώπους. Ο άλλος είναι πολιτικός, μπορεί να ζητάει ότι θέλει προκειμένου να δώσει την αίσθηση του ισχυρού, προκειμένου να γίνει αρεστός στους ψηφοφόρους του ή σε κάποιους ανόητους που πιστεύουν ότι με έναν και δύο ακόμα πολέμους η Αμερική θα γίνει πιο ισχυρή.
Ειλικρινά είναι μια πάρα πολύ επικίνδυνη εποχή για όλους. Σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Είδαμε τι γίνεται στην Ουκρανία, είδαμε τι γίνεται στο Ισραήλ, στην Παλαιστίνη, στην Αφρική που σφάζονται κατά καιρούς αλλά δεν είναι τόσο δημοφιλείς αυτές οι σφαγές και δεν το παίρνουμε είδηση. Τώρα στέλνουν πολλούς μετανάστες από την Αμερική στην Αφρική. Κοιτάξτε πως μετακινούνται οι πόλεμοι και τα προβλήματα, πως αλλάζει ο συσχετισμός των δυνάμεων. Ο Trump θέλει τη Γροιλανδία, θέλει τον Παναμά, θέλει το Μεξικό και τι δε θέλει…
Είναι πάρα πολύ επικίνδυνα τα πράγματα. Πρέπει να ξαναβάλουμε μπροστά τον άνθρωπο, να το δούμε λίγο ψύχραιμα όλο το πράγμα και να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο ποιους επιλέγουμε, αν θέλετε σε μια απλοϊκή ανάλυση ενός πολίτη και όχι ανθρώπου που έχει σχέση με την οικονομία και την πολιτική, όπως είμαι εγώ, θα λέγαμε ότι οι αποφάσεις δεν παίρνονται από τις εσωτερικές κυβερνήσεις, αλλά είναι αποφάσεις των μεγάλων, είναι διεθνείς και εμείς πρέπει να συμμορφωθούμε με αυτές, γιατί είμαστε μικροί. Αυτός ο υδροκεφαλισμός όμως της δύναμης και της εξουσίας πρέπει να μειωθεί, είναι επικίνδυνος και πρέπει να επαναφέρουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο, γιατί χωρίς τον άνθρωπο δε μπορεί να γίνει τίποτα.
Μου ‘ρχεται πολλές φορές μια φράση που έχει να κάνει κυρίως με τη γυναίκα, η οποία γεννάει παιδιά τα οποία σκοτώνονται στους πολέμους. Αν κάτσουμε και σκεφτούμε ότι όλους τους ανθρώπους επάνω στη γη τους έχει γεννήσει η γυναίκα, σκεφτείτε πόσο σημαντικό και σπουδαίο πλάσμα είναι η γυναίκα, πόσο πρέπει να προστατευτεί, πόσο πρέπει να βοηθηθεί στα χρόνια που χάνει είτε στην κύηση, είτε στο μεγάλωμα των παιδιών και πόσο αιματηρή είναι η απώλεια αυτών των ανθρώπων, αυτών των ψυχών που χάνονται στους πολέμους.
- Το 2024 καταγράφηκε στην ιστορία ως η χρονιά που οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις, ανά τον κόσμο, σημείωσαν τα χαμηλότερα ποσοστά της ιστορίας τους. Σας τρομάζει η παγκόσμια άνοδος της ακροδεξιάς, η ανάσταση του φασισμού;
Ήταν επόμενη να γίνει, όλα αυτά που σας είπα πριν, εκεί οδηγούν, εκεί καταλήγουν. Το ότι χάνει ποσοστά η αριστερά πρέπει να την προβληματίσει ιδιαίτερα γιατί πρέπει να αλλάξει σενάριο, πρέπει να δώσει λύσεις μέσα στις παρούσες συνθήκες. Ξέρω και εγώ να διοικήσω όταν φύγω από το ΝΑΤΟ, όταν φύγω απ’ το κεφάλαιο, όταν φύγω από το ευρώ, όταν φύγω από την Ευρώπη, όταν απομονωθώ, όταν αλλάξω στρατόπεδο, όταν βρω άλλους “πατεράδες και μανάδες” να με αγκαλιάσουν… έτσι ξέρω κι εγώ. Μπορώ κι εγώ να γίνω και πρωθυπουργός και πλανητάρχης. Το θέμα είναι καταλάβει η αριστερά ότι θα πρέπει να προσαρμοστεί και να αλλάξει ένα αφήγημα το οποίο απλά την κάνει να έχει μια ρομαντική και μία ουτοπιστική θέση μέσα στις κοινωνίες, δεν πιάνει πια αυτό, δε δουλεύει και φαίνεται από το πως εξελίσσεται ο κόσμος, πόσο επικίνδυνα εξελίσσεται ο κόσμος.
- Στην παράσταση σας ακούμε να λέτε πως η Δικαιοσύνη είναι το μοναδικό καταφύγιο όλων των ανθρώπων. Υπάρχει τις σημερινές κοινωνίες εμπιστοσύνη στο θεσμό της δικαιοσύνης και σας ρωτώ λίγη ώρα πριν ξεκινήσουν σε όλη τη χώρα τα συλλαλητήρια για την προκλητική στάση έναντι στο δυστύχημα των Τεμπών;
Η δικαιοσύνη, δυστυχώς, πάντα θα επηρεάζεται, πάντα θα πέφτει ένα τηλέφωνο από την εξουσία, από τον υπουργό “…να είσαι πιο επιεικής…είναι δικό μας παιδί, έγινε ένα λάθος…δεν υπάρχει λόγος να ξευτιλιστεί η κυβέρνηση…κοιτάξτε να το κουκουλώσετε γιατί μπορεί χάσουμε ακόμα και τις εκλογές και αν χάσουμε τις εκλογές, μπορεί να χάσετε και τη θέση σας, γιατί εμείς σας διορήσαμε…”. Όλο αυτό το αφήγημα, το οποίο είναι γνωστό σενάριο, είναι γνωστός μονόλογος, όχι μόνο στη δικαιοσύνη, αλλά και σε πολλές άλλες εξουσίες και θέσεις μέσα στην κοινωνία, υπάρχει ακόμα. Πρέπει όμως να αντιδρούμε, πρέπει να δημιουργούμε δυκλείδες, όταν το αντιλαμβανόμαστε πρέπει να το απαιτούμε απ’ τους πολιτικούς, να τους φέρνουμε σε δύσκολη θέση.
Και όχι μόνο να το παραδέχονται δημόσια, που είναι και αυτό ένα ισχυρό όπλο. Πολλές φορές εγώ για τον εαυτό μου λέω ότι είμαι αρκετά τολμηρός στις συνεντεύξεις μου, ακριβώς για να δεσμευτώ δημόσια γι’ αυτά που λέω. Είναι ένα όπλο αυτό του λαού, του απλού ανθρώπου, του ψηφοφόρου, του πολίτη, να πιέσει για να δεσμευτεί δημόσια ο πολιτικός για κάτι, το οποίο αν δεν το κάνει θα υποστεί τις συνέπειες. Πρέπει λοιπόν να απαιτούμε, για να έχουμε φτηνότερα τρόφιμα, για να έχουμε καλύτερες αμοιβές στους εργαζόμενους.
- Η τελική αγόρευση του Galvin γίνεται προς το σώμα των ενόρκων, που επί της ουσίας είναι το ίδιο το κοινό.
Ναι, οι ένορκοι του δικαστηρίου είναι το ίδιο το κοινό, είναι μια πολύ ωραία ιδέα, όταν μου το είπε ο Πέτρος ενθουσιάστηκα και μάλιστα είχε και την ιδέα να ψιλοφωτίσει την αίθουσα, ώστε να γίνεται σχεδόν ένα με τη σκηνή και βλέπουμε πόσο σοβαρά παίρνει το ρόλο του ο θεατής και γίνεται μέρος της παράστασης.
- Στην Ελλάδα, τη χώρα που γέννησε τα αμιγή ορκωτά δικαστήρια το 500 π.Χ. έπαψαν ως θεσμός το 1967. Θεωρείτε πως θα ήταν δικαιότερα στην κρίση τους, δεδομένου του λαϊκού τους χαρακτήρα;
Είναι σημαντικό πράγμα το να λαμβάνεται υπόψη η ετυμηγορία των ενόρκων, όπου οι ένορκοι είναι μια πανσπερμία πολιτών από όλες τις ειδικότητες, όλους τους κλάδους, όλα τα επαγγέλματα. Κατά κάποιον τρόπο είναι οι εκπρόσωποι όλης της κοινωνίας.
- Ο βιολιστής, ο Ζορμπάς, ο Μόρι, ο Σόλνες, ο Da, ο Frank Galvin και τόσοι άλλοι ρόλοι. Ο ηθοποιός ζει παράλληλα με τη δική του δεκάδες ακόμα ζωές διάσπαρτες στο χώρο και στο χρόνο. Πως βιώνετε εσείς αυτή την εμπειρία, πόσο εύκολη η δύσκολη είναι;
Συνηθίζω να λέω σε κάθε συνέντευξη -και μου αρέσει γιατί όσες πιο πολλές φορές το πω τόσο πιο πολλοί άνθρωποι θα το διαβάσουν- εμένα το θέατρο με μόρφωσε, με διαμόρφωσε. Κάθε ρόλος μου αφήνει μια ολόκληρη περιουσία στο μυαλό μου στην ψυχή μου στην καλλιέργειά μου, στον πολιτισμό μου. Είναι μια σπουδαία τέχνη, που όσο προχωράς και βαθαίνεις μέσα σ’ αυτήν, με τα χρόνια, με την εμπειρία, τόσο καταλαβαίνεις πόσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο, για την ίδια τη ζωή. Είναι η πιο ανθρωποκεντρική τέχνη, είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο, δε θα πεθάνει ποτέ ακόμα και αν αλλάζει μορφές, είτε γίνεται σινεμά, είτε γίνεται τηλεόραση, είτε αργότερα -δεν ξέρω, ο μη γένοιτο- τεχνητή νοημοσύνη. Δε θ’ αλλάξει αυτό, ο άνθρωπος φτιάχνει τον πολιτισμό, ο άνθρωπος φτιάχνει τη γνώση και ο άνθρωπος πρέπει α ελέγχει την ίδια την κοινωνία που ζει μέσα σε αυτήν.
“(…) Εμένα το θέατρο με μόρφωσε, με διαμόρφωσε. Κάθε ρόλος μου αφήνει μια ολόκληρη περιουσία στο μυαλό, στην ψυχή, στην καλλιέργεια, στον πολιτισμό μου. (…)”
Όλα αυτά μας λέει το θέατρο, κρατάει τις αξίες, την ηθική, το ήθος, την αισθητική. Νιώθω εξαιρετικά τυχερός και πανευτυχής ου μου δόθηκε αυτό το χάρισμα, το οποίο μπορεί να ξεκινάει σαν προσωπική ανάγκη που θέλει να βρει γιατρειά μέσα σε αυτό το χώρο. Και καταλαβαίνουμε μέσα απ’ το θέατρο πόσο μεγάλη ανάγκη είναι η παιδεία. Γιατί σπουδαία, φωτισμένα μυαλά γίνονται θεατρικοί συγγραφείς, μας εκθέτουν τις ζωές των ανθρώπων, την αισθητική, την ευγένεια, την ηθική τους, πράγματα τα οποία θα πρέπει να τα μαθαίνουμε από την παιδεία. Χωρίς παιδεία θα καταστραφούμε, θα είμαστε έρμαια του κάθε πονηρού.
“(…) Χωρίς παιδεία θα καταστραφούμε, θα είμαστε έρμαια του κάθε πονηρού. (…)”
Γιατί ο άνθρωπος παραμένει δυστυχώς, κι αυτό είναι μια πικρή γεύση που αφήνει οποιαδήποτε τέχνη και κυρίως το θέατρο, παραμένει το πιο άγριο ον στον πλανήτη, που προσπαθεί να αφήσει κάτι πίσω. Ακόμα και έναν θεατή να επηρεάσει και να του μεταλαμπαδεύσει τις ιδέες του, ακόμα και μία φράση να πάρουμε από ένα θεατρικό έργο και από έναν ρόλο είναι αρκετοί. Με δέκα φράσεις βγάζεις μια ολόκληρη ζωή, αρκεί να έρθεις σε επαφή μαζί τους και έρχεσαι σε επαφή μέσα απ’ την παιδεία και απ’ το θέατρο.
- Η “Ετυμηγορία” φαίνεται πως ήρθε για να μείνει, όχι μόνο μέχρι το Πάσχα ίσως και για επόμενες σεζόν;
Δεν είναι τόσο εύκολο το να παίζεις έναν τέτοιο ρόλο, αυτής της έκτασης, της διάρκειας και να μην κάνεις και καμία οικονομία κάθε βράδυ. Εγώ πολλές φορές έχω γύρισμα από τις επτά το πρωί και πάω κατευθείαν στο θέατρο και δεν πρέπει να κάνω εκπτώσεις. Για να δούμε, μένει να φανεί. Είμαι και στη Γη της Ελιάς, τέλειωσα και το Famagusta πρόσφατα, με ταξίδια στην Κύπρο κλπ. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Καμιά φορά η λάμψη του θεάτρου και της σκηνής και της οθόνης μας δίνει την αίσθηση ότι οι ηθοποιοί και η δημοσιότητα που τους προσφέρει η διασημότητα πως είναι ένα επάγγελμα λουσμένο στο φως, στη χλιδή, στην αναγνώριση, στην αγάπη, στην αγκαλιά… (γέλια) Δεν είναι ακριβώς έτσι… Υπάρχει πολύ κουπί, υπάρχει πολύ σκάψιμο, πολύ ορυχείο…
- Να ρωτήσω για μελλοντικά σχέδια, για επόμενους ρόλους και έργα που ονειρεύεστε να ανεβάσετε;
Ακόμα είμαι σε επεξεργασία του ποιο θα είναι το επόμενο έργο, δεν έχω καταλήξει πιστέψε με, θα ήμουν πανευτυχής να σας πω ότι έχω καταλήξει αλλά δεν μπορώ να σας το αποκαλύψω ακόμα, είμαι σε μία φάση που δεν έχω και τίποτα να κρύψω γιατί δεν έχω καταλήξει και πουθενά.
- Εγώ πάντως θα σας θυμίσω πως το 2020, μου είχατε τάξει πως σύντομα θα ξανανεβάσετε στη στέγη το βιολιστή σας…
Έχετε δίκιο. Πάντα ο βιολιστής με γαργαλαέι, μου χτυπάει την πόρτα, το κεφάλι την πλάτη, (γέλια) αλλά δεν είναι η εποχή τώρα, αφήστε λίγο να καταλαγιάσει η σκόνη του πολέμου.
- Σωστό! Θα έρθει η ώρα του!
Θα έρθει!
- Κύριε Βαλτινέ σας ευχαριστώ από καρδιάς για την όμορφη κουβέντα μας, για τη χαρά και την τιμή που μας κάνατε να σας έχουμε μαζί μας στο Παλκοσένικο!
Και εγώ ευχαριστώ! Πραγματικά μου άρεσαν οι ερωτήσεις, μου έδωσαν την ευκαιρία να βγάλω τα πολιτικά και κοινωνικά και μου εσώψυχα, αν και η αφορμή από την Ετυμηγορία εκεί σε οδηγεί, είναι κάτι όμως το οποίο θέλω να βρίσκω την ευκαιρία να το κάνω κάθε φορά που δίνω μια συνέντευξη, να μην είναι μόνο προσωποκεντρική, να μη μιλάμε μόνο για τα δικά μας, αλλά να μιλάμε για όλο τον κόσμο.
*Η παράσταση «Ετυμηγορία» του Barry Reed, σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια, ανεβαίνει Τετάρτη με Κυριακή στο Θέατρον – Ελληνικός Κόσμος. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.