Γράφει ο Διονύσης Μαλαπέτσας
Η ηλικία είναι απλά ένας ποσοτικός δείκτης, ένα ρολόι που μετρά εμπειρίες κι αναπνοές, μια μέτρηση της ύπαρξης που περικλείεται από τα μεταίχμια της ανυπαρξίας. Η αλήθεια είναι πως ο χρόνος αφήνει ανεξίτηλα τα σημάδια του παντού και επιφέρει κάποιους φυσικούς περιορισμούς, ωστόσο καταφέρνει να επιδρά μονάχα πάνω στην ύλη, όπως με τις ρυτίδες στα φθαρτά μας σώματα. Δε μπορεί να αγγίξει τίποτα ανώτερο, άυλο, άφθαρτο. Θυμάστε τι λέει ο Μαγιακόφσκι στο “Σύγνεφο με παντελόνια”; “Εγώ δεν έχω ουδέ μιαν άσπρη τρίχα στην ψυχή μου”. Η ψυχή δε γερνάει. Ο έρωτας και η αγάπη δεν έχουν ηλικία, έχουν μια πρωτόγονη πηγαία ορμή και μια άσβεστη ενέργεια που εκπορεύεται απ’ την αγέραστη ψυχή μας. Στη “Φθινοπωρινή Ιστορία” ο Αρμπούζωφ επιλέγει ως υλικά του δύο γκρίζες μοναξιές, για να χτίσει ένα νέο έρωτα, μια καινούρια φωτεινή αγάπη. Δεν έχει σημασία αν συναντήθηκαν αργά, άλλωστε πως να ορίσεις το αργά, όταν δεν μπορείς να ορίσεις το χρόνο.
Για τον Ροντιόν Νικολάγεβιτς (Σταύρο Ζαλμά) και τη Λύντια Βασίλιεβνα (Πέμη Ζούνη) ο χρόνος κυλούσε αδιάφορα, έμοιαζε να είχε σταματήσει, παρ’ ότι περνούσε αδιάκοπα. Αυτή είναι μια πολυτέλεια των θεών και των αθανάτων που δεν αρμόζει σε εμάς τους θνητούς. Ο έρωτας όμως είχε άλλα σχέδια γι΄ αυτούς, ήρθε αναπάντεχα όπως κάνει πάντα, πήρε τις γραμμές τους και τις έμπλεξε, όπως λένε οι Φατμέ. Και ο χρόνος τότε μηδένισε και ξανάρχισε. Αυτά και πολλά ακόμα μας περιγράφει ο Αλεξέι Αρμπούζωφ στη γλυκόπικρη “Φθινοπωρινή Ιστορία” του. Ένα έργο που γράφτηκε το 1975 και ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη σεζόν 1977-79, στο θέατρο Μπρόντγουεη, με την Έλλη Λαμπέτη και το Μάνο Κατράκη να πρωταγωνιστούν. Φέτος ανεβαίνει στο Θέατρο Αλέκος Αλεξανδράκης, με την Πέμη Ζούνη και το Σταύρο Ζαλμά. Δύο υπέροχοι ηθοποιοί που αποτελούν εξαιρετικές επιλογές για το συγκεκριμένο έργο. Πολύ γρήγορα μας συνεπήρε η εκπληκτική τους χημεία που ηλεκτρίζει την ατμόσφαιρα απ΄τις πρώτες κιόλας ατάκες. Επίσης γρήγορα αντιλαμβάνεται κανείς πως αυτό το ανέβασμα έχει κάτι ξεχωριστό, κάτι φρέσκο και δροσερό.
Η Βάνα Πεφάνη έχει κάνει μία διαφορετική, εντελώς νέα, ανάγνωση του έργου και έχει πετύχει το απόλυτο. Του έχει δώσει κυριολεκτικά νέα πνοή, χωρίς να του στερήσει τίποτα από την αυθεντικότητά του. Το έχει φέρει στο σήμερα, χωρίς καμία χρονική αναφορά, αποφεύγοντας τις εύκολες λύσεις που περιέχονται στις σκηνοθετικές εργαλειοθήκες του σήμερα, όπως για παράδειγμα ένα κινητό τηλέφωνο στα χέρια των ηρώων του έργου. Η σκηνοθετική της ματιά, χωρίς στόμφους και περιττές φανφάρες, αποδίδει ένα άρτιο αποτέλεσμα, υψηλής αισθητικής. Το έργο πλέον, με επιμελώς πουδραρισμένη την πατίνα του, έχει αποκτήσει μια σπιρτάδα που αφορά ολόκληρο το φάσμα των ηλικιών και εξελίσσεται με σβέλτο ρυθμό και σύγχρονο χιούμορ που προκαλεί αυθόρμητο γέλιο, χωρίς το παραμικρό ψήγμα φτήνιας. Αντιθέτως έχει διατηρηθεί ευλαβικά το κλίμα μιας άλλης εποχής, που ο σεβασμός και η ευγένεια κατέχουν πρωταρχικό ρόλο στις ανθρώπινες συναναστροφές, χωρίς αυτές να στερούνται εγγύτητας.
Η εγκράτεια και η ελαφρώς συντηρητική συμπεριφορά του γιατρού Νικολάγιεβιτς αναδεικνύονται άρτια απ΄ τη στιβαρή παρουσία του Σταύρου Ζαλμά, του οποίου η πλαστικότητα γίνεται καταφανής, όταν ο ρόλος απαιτεί το ξελόγιασμά του απ’ το σαγηνευτικό μπρίο και το έντονο ταπεραμέντο της πρώην ηθοποιού, Λύντιας Βασίλιεβνα, που η Πέμη Ζούνη ούτως ή άλλως αποπνέει ως άνθρωπος, πέραν των υποκριτικών της ικανοτήτων. Κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντος, η καλλιτεχνική αυτή συνάντηση ανέδειξε ένα καλλιτεχνικό ζεύγος που θα μπορούσε να μας χαρίσει πολλές και υπέροχες θεατρικές εμπειρίες στο μέλλον. Σαφώς στο όλο κλίμα συνεπικουρούν τα δωρικά, γεωμετρικά σκηνικά του Γιώργου Λυντζέρη, ο οποίος επιμελήθηκε και τα κοστούμια της παράστασης, σε συνδυασμό με τους φωτισμούς του Βασίλη Κλωτσοτήρα, που αναλαμβάνουν την ομαλή μετάβαση και τη συναρμογή των πράξεων του έργου. Και βέβαια, ο επί σκηνής μουσικός Στέφανος Δαφνής, παίζοντας με την τρομπέτα του τις πρωτότυπες μουσικές του Μάνου Αντωνιάδη αναδίδει ένα αίσθημα νοσταλγίας, ένα άρωμα βρεγμένου χώματος, στρωμένου με κίτρινα φθινοπωρινά φύλλα.
Περισσότερα για την παράσταση εδώ.