Γράφει ο Διονύσης Μαλαπέτσας
Σε μία πρόσφατη κριτική μου είχα αναφέρει το σοφό γνωμικό του Βασίλη Ραφαηλίδη, που λέει πως “η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος”. Εκεί η σκηνοθέτιδα κατάφερε να αποδώσει τη σκληρότατη σκηνή του ομόφυλου βιασμού ενός νεαρού άνδρα από τον εξουσιαστή του, με έναν τρόπο αριστοτεχνικό και υψίστης αισθητικής. Δυστυχώς δεν μπορώ να πω το ίδιο για τη σκηνοθεσία της προκείμενης παράστασης, από την κυρία Ζωή Χατζηαντωνίου, που κλήθηκε να παραστήσει σκηνές, ναι μεν ωμού ρεαλισμού και σκληρότητας, αλλά χαμηλότερης έντασης. Δυστυχώς το αισθητικό αποτέλεσμα που εισπράξαμε ακροβατούσε μεταξύ της επιτηδευμένης πρόκλησης και της κακής αισθητικής, χωρίς ευτυχώς να εξοκείλει και να διασχίσει τα όρια της φθήνιας.
Δεν πιστεύω πως υπήρχε η παραμικρή θέληση και πρόθεση να συμβεί αυτό, αντιθέτως θεωρώ πως σε μία αγωνία και σε μία κεκτημένη ταχύτητα να αναδειχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα απ´ τα κακώς κείμενα της σήπουσας σύγχρονης κοινωνίας, η σκηνοθέτιδα κατέληξε να πελαγοδρομεί σε αχαρτογράφητα νερά. Το χειρότερο που μπορούσε να της συμβεί ήταν το να συναντήσει μία ερμηνευτική τρικυμία. Φιλότιμες, αλλά όχι αρκετές, οι προσπάθειες των νεαρών ηθοποιών, με μόνη σανίδα σωτηρίας την ερμηνεία της πολύπειρης Θεοδώρας Τζήμου.
Όσον αφορά στο κείμενο, του Ζαν Πωλ Λίλιενφελντ, θεωρώ πως αυτό είναι η γενεσιουργός αιτία της όλης αποτυχούς προσπάθειας. Το κείμενο αν και εκκινεί από σωστή αφετηρία και θέλει να βαδίσει σ´ έναν δρόμο καταγγελτικό που να καυτηριάζει τα κοινωνικά προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας, στην πραγματικότητα βρίθει ρατσισμού, ισλαμοφοβίας και αμέτρητων στερεοτύπων, στην προσπάθειά του να καταγγείλει ακριβώς αυτά. Με μία προκλητική και παντελώς ανυπόστατη εμμονή στην ανωτερότητα της Ευρώπης και του δυτικού κόσμου, καταλήγει σε μία αμετροέπεια που παρουσιάζει τους ευρωπαίους ως μία ανώτερη, σχεδόν “άρια” φυλή, εκμηδενίζοντας όλους τους άλλους, θίγοντας θρησκείες, χώρες και πολιτισμούς.
Παρά ταύτα, αξίζει να σημειώσουμε στα θετικά του κειμένου, την έξυπνη σύλληψη στην οποία εδράζεται, οπλίζοντας το χέρι της κατά τα άλλα μορφωμένης καθηγήτριας, η οποία επιβάλλει τον διαφωτισμό και τον ανώτερο πολιτισμό της, με τη βία. Η βία όμως φέρνει βία και ο φόβος δε συνεπάγεται σεβασμό. Ειδικά όταν πρόκειται για φτωχές λαϊκές μάζες που ζουν στα όρια της ένδειας, κατ’ ανάγκη απαίδευτες και πολλές φορές αναγκασμένες να κινούνται εκατέρωθεν των ορίων της νομιμότητας και της εγκληματικότητας. Εν κατακλείδι, βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να στέκομαι σκεπτικός και επιφυλακτικός απέναντι στη συγκεκριμένη παράσταση, αναγνωρίζοντας σε κάθε περίπτωση τον κόπο, την αγωνία, τις προσπάθειες και τις καλές προθέσεις των συντελεστών της.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ: https://palcoscenico.gr/i-mera-tis-foystas-theatro-dipylon/